Zamek w Prosnej w zakolu rzeki Guber
W zakolu rzeki Guber, w centrum założenia parkowo – ogrodowego położony był Zamek w Prosnej, siedziba rodu Eulenburg, obecnie w stanie ruiny. Naszym zadaniem jest dokładna inwentaryzacja i badania architektoniczne pozostałości po pięknym neogotyckim pałacu.
Historia neogotyckiego pałacu
Początki budowli sięgają połowy XVI wieku, prawdopodobnie drewnianej. Pierwsza murowany budynek powstał w latach 1620. Późniejsza przebudowa, wg projektu Jana Józefa Gozdawy Nanorowicza, odbyła się w latach 1667-8. Następnie, w roku 1860 pałac został rozbudowany o skrzydło poprzeczne, rozbudowano skrzydła boczne i zadbano o ujednolicenie stylu pałacu. W latach późniejszych ok. 1875 roku dobudowano wieże: potężną widokową na planie kwadratu i mniejszą okrągłą z klatką schodową. Całość budowli w stylu neogotyku angielskiego, nawiązywała ponadto do stylu romantycznego zamku.
Do roku 1945 dobrami zarządzał syn ostatniego właściciela dóbr prośnieńskich Mortimer zu Eulenburg. W czasie II WŚ Pałac został rozszabrowany. Po latach użytkowania przez PGR popadł w ruinę. Nieremontowany, źle administrowany powoli był rozgrabiany z ozdobnych detali, następnie z wszystkich cenniejszych elementów konstrukcji, co w konsekwencji doprowadziło go do ruiny. Obecnie jest to najprawdopodobniej największa romantyczna ruina w Polsce, zabytek, który planuje się w przyszłości przywrócić do życia.