Poniższy wpis jest pierwszą częścią tekstu przybliżającego treść pracy magisterskiej pod tytułem „Akupunktura miejska jako narzędzie wspomagające odnowę miasta. Koncepcja mikrointerwencji w prawobrzeżnej części Warszawy” (autorka: Katarzyna Gromek, promotorka: dr inż. arch. Agnieszka Wośko-Czeranowska, WAPW).

Pracę wyróżniono w IV edycji konkursu Nagroda NIAiU Przestrzeń wspólna jest wartością.

 

Rewitalizacja i co dalej?

W 2022 roku zakończy się Zintegrowany Program Rewitalizacji m. st. Warszawy dla rejonu Kamionka, Nowej i Starej Pragi, Szmulowizny, Targówka Mieszkaniowego i Fabrycznego. W ramach tego przedsięwzięcia odnowiono budynki mieszkalne oraz użyteczności publicznej. Przekształceniom poddano również obszary zieleni- parki i skwery. Jednocześnie zabudowa w dzielnicach takich jak Praga-Północ jest intensywnie dogęszczana. Obszary dawnych terenów przemysłowych zajmują nowe budynki. Powstają nowe wielofunkcyjne inwestycje (Bohema Praga, Port Praski, Centrum Praskie Koneser).  Jest to dzielnica pełna kontrastów i sprzeczności. Jest miejscem nieoczywistym, nieociosanym, nieoszlifowanym kamieniem. Fascynuje swoją różnorodnością, bogactwem tradycji, unikalnym kolorytem. Warto, aby tam gdzie lada moment odbędą się spektakularne przebudowy, zanim zostanie wbita w ziemię łopata, przez chwilę mógł zaistnieć eksperyment. Taki, który może pokazać alternatywną wizję miejsca, osadzoną kontekście zmian postrewitalizacyjnych.

Planowanie w obliczu dynamicznych zmian w przestrzeni

Obserwacja współczesnych trendów w urbanistyce oraz nawarstwiających się problemów w obszarach takich jak Praga-Północ poskutkowała postawieniem pytania: czy można inaczej? Plany urbanistyczne nieraz zdążą się zdezaktualizować w trakcie procedury ich przygotowania, a zmiany w przestrzeni postępują z dnia na dzień. Czy w obliczu tak dynamicznych przekształceń odgórny proces planowania to skuteczne narzędzie zarządzania zasobem jakim jest przestrzeń? Czy w związku z tym można działać szybciej i efektywniej?

Jednym ze wspomnianych wcześniej trendów jest zwinna urbanistyka. Są to niskobudżetowe i krótkoterminowe przekształcenia w przestrzeni. Jest to rodzaj planowania i jednoczesnego działania, planowania na małą skalę. Ma ono odpowiadać na bieżące potrzeby. Mimo swojego krótkoterminowego charakteru, intencją pośrednią zwinnego planowania jest rozpoczęcie długoterminowych i trwałych przekształceń. Przykładem takich działań są mikrointerewncje, znane także jako akupunktura miejska. Są to inicjatywy-igły wbijane w miejsca wymagające uleczenia. Istotą ich działania jest odpowiednia „dawka” przekształceń. Tworzy ona ze sobą nową sieć powiązań- odpowiednie zagęszczenie, które daje namiastkę realnej zmiany.

Event-city

Bernard Tschumi, autor koncepcji event-city czyli „miejsca nieoczekiwanego, w którym mogą się wydarzyć niezaprogramowane wypadki” zauważa, że miasto składa się resztek, przerw, pozostałości, marginesów, w których drzemie ogromny potencjał zaistnienia stymulujących zdarzeń. W takim kontekście rolą projektanta nie jest myślenie jedynie formą urbanistyczną czy architektoniczną. Zadaniem projektanta jest tu bardziej inicjowanie wydarzeń, akcji, przedsięwzięć, które nie są sztywno zaprogramowane, a które są wynikiem interakcji międzyludzkich.

 

Zobacz nasz wpis związany z tematyką planowania, o zieleni w miastach przyszłości.